Friedrich Engels

Engels aan Marx


Geschreven: 9 september 1879
Bron: Tegen het reformisme, Uitgeverij Progres, Moskou 1990. Een bundel teksten (extracten) rond het thema reformisme
Vertaling: Uitgeverij Progres
Deze versie: Spelling - Voetnoten zijn niet overgenomen
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, februari 2009

Laatste bewerking: 08 februari 2009


9 september 1879

Hierbij het een en ander van Liebknecht en nog wat bijlagen, waaruit weinig nieuws te putten valt, zodat ik ook geen haast heb gemaakt ze je toe te sturen. Om volkomen begrijpelijke redenen heb ik Hirsch niets laten weten over dit hele pakket: nutteloze hetzes kunnen we niet gebruiken.

Höchberg schreef Hirsch vanuit Scheveningen met het doel om van hem zoiets als een uitnodiging naar hier te krijgen, en zich een goede ontvangst te garanderen, waarop Hirsch niet eens gereageerd heeft. Op Höchbergs laatste briefkaart heeft Hirsch eveneens met een briefkaart geantwoord. Hij schreef dat je nog niet terug was en dat hijzelf, Hirsch, zich eveneens opmaakt voor een reis naar de kust. Aldus moeten we aannemen dat deze man ons met rust laat.

Ondertussen zou het goed zijn als jij mij de materialen terugstuurt. Eens zal ik Bebel toch antwoord moeten geven, ten eerste vanwege Hirsch, die zijn relaties met Bebel opgehelderd zou willen zien en daarom enig ongeduld aan de dag legt, en ten tweede omdat het Jahrbuch, dat Kovalevski je gebracht heeft, ons de gelukkige mogelijkheid geeft om onomwonden en simpel deze mensen de redenen te geven, waarom wij absoluut niet kunnen meewerken aan een orgaan waarop Höchberg ook maar de geringste invloed zal uitoefenen. Ik bedoel hier de artikelen:
1) ‘Een retrospectief overzicht van de socialistische beweging in Duitsland’, ondertekend met * * * (Höchberg en waarschijnlijk Bernstein en Lübeck);
2) Kritische notities, ondertekend met K.L. (Lübeck), in het bijzonder het slot van de recensie op de brochure van Cohn: Wat is socialisme;
3) Rapport uit Duitsland nr. 1, ondertekend met M.S. (Max Schlesinger uit Breslau).

Höchberg verklaart rechtstreeks, dat de Duitsers een fout hebben gemaakt door van de socialistische beweging een exclusieve arbeidersbeweging te maken en door onnodig provoceren van de bourgeoisie zichzelf de wet tegen de socialisten op de hals hebben gehaald! De beweging zou moeten worden geleid door burgerlijke en erudiete elementen; zij zou een uitsluitend nederig, reformistisch karakter moeten dragen enz. Je kunt je voorstellen met wat voor wellust Most zich op deze banaliteiten werpt en zichzelf opnieuw etaleert als de ware vertegenwoordiger van de Duitse beweging.

En tenslotte denk ik dat je het er ook mee eens zult zijn, dat we na deze geschiedenis er goed aan zullen doen een exact standpunt in te nemen, op zijn minst wat de Leipzigers aangaat. Als het nieuwe partijorgaan [Sozialdemokrat. Red.] naar Höchbergs pijpen gaat dansen dan zullen wij mogelijkerwijs gedwongen zijn dit ook in het openbaar te doen.

Als je mij de materialen toestuurt (nog een exemplaar van het Jahrbuch ligt hier bij mij) stel ik een brief aan Bebel op en stuur ik hem aan jou; door deze futiliteiten hoeft natuurlijk jouw rust niet verstoord te worden. Maar er moet gauw iets ondernomen worden, anders gaat Hirsch opnieuw met privé-brieven strooien en geeft hij de hele zaak een al te persoonlijk cachet mee.

Vertaald uit het Duits


Zoek knop