Leon Trotski

De bolsjewiek-leninisten aan het wereldproletariaat


Geschreven: maart 1934
Bron: Nederlandstalige Trotski Bibliotheek 2. Revolutionair-Socialistische Publicaties, Groningen 2006. Door Karel ten Haaf. Facsimile-uitgaven van teksten van Trotski in het Nederlands
Vertaling: onbekend
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive

Laatste bewerking: 08 maart 2010


Voor de Vierde Internationale!

Wij, vertegenwoordigers der Communisten-Internationalisten (bolsjewiek-leninisten) van de USSR, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Italië, Spanje, Holland, België, Verenigde Staten, Zuid-Amerika, China en een reeks van andere staten, wenden ons tot u met deze oproep.

Na de overwinning van Hitler in Duitsland, de verplettering van het Oostenrijkse proletariaat en de bloedige strijd in de straten van Parijs is het zelfs voor blinden duidelijk: de oude strijdmethoden, berekend op vreedzame ontwikkeling, hebben volkomen afgedaan. Het rotte kapitalisme blijft niets anders over dan het proletariaat neer te slaan, zijn organisaties te vernietigen, zijn wil met voeten te treden, het tot een deemoedige slaaf te maken. De bourgeoisie wil en kan niet wachten op het uur, waarop het proletariaat 51 % der parlementszetels bezit. De vraag wordt beslist door het geweld. Het geldkapitaal organiseert en bewapent fascistische benden. Het mussolinisme is geen Italiaans doch een wereldverschijnsel. De beeneter der barbaarse reactie grijpt het ene land na het andere aan. Thans is Frankrijk aan de beurt. Op 6 februari vond het eerste proefoptreden van het fascistische bandietendom plaats. In Engeland zijn dergelijke verschijnselen op til. In Amerika zijn de voorwaarden voor het fascisme niet slechter dan in Europa.

Wat een afschuwelijke vernedering!

Het proletariaat is de enige scheppende klasse in de tegenwoordige maatschappij. Van het proletariaat hangt het gehele leven van het land af, zijn economie en cultuur. Tezamen met de halfproletarische massa’s vormt het proletariaat, dat bestemd is om de leider van die massa’s te worden, de overwegende meerderheid der geciviliseerde mensheid. Het is bezield met een groot sociaal ideaal. Door de gehele nieuwere geschiedenis heen en opnieuw gedurende de laatste dagen in Oostenrijk heeft het bewezen, dat het tot groot, onzelfzuchtig heldendom in staat is. En niettemin behaalt het fascisme, dat steunt op de slechtste, meest gedemoraliseerde elementen van het kleinburgerdom, het menselijke stof, het schuim der natie, de ene overwinning na de andere.

Wat is de oorzaak?

Dat is de vraag, die boort in het bewustzijn van iedere arbeider. Het antwoord is geschreven in de vurige tongen der gebeurtenissen zelf. De oorzaak is de ondeugdelijkheid der leiding. Het proletariaat wordt verraden, verdeeld en van de macht beroofd van boven af. De voornaamste schuld daarvan draagt de sociaaldemocratie, de Tweede Internationale. Zolang de zaak zich tot vreedzame parlementaire en vakbondsgeschillen beperkte, merkten de arbeidersmassa’s niet dat in de staten bekrompen, tot conservatieve kleinburgers geworden, vroegere reformisten en halve revolutionairen en tenslotte gladde verraders zitten. Deze leiders (Wels en Hilferding, Vandervelde en de Man, Léon Blum en Renaudel, Jouhaux, Lansbury, Citrine, Henderson, Robert Grimm, enz.) is het denken en voelen der burgerlijke ministers, bankiers, journalisten, professoren veel nader dan het denken en voelen der proletariërs, werklozen, kleine boeren, hongerlijdende jeugdigen, die op de straat opgroeien.

Doch ook drukt zware schuld op de Derde Internationale, die onder de vaan der Oktoberrevolutie hoog gestegen was, doch die stap voor stap achteruitgaande, van revolutionaire voorhoede van het proletariaat tot een afgestompt bureaucratisch apparaat werd. De stalinistische Komintern leidde de revoluties in China en richtte ze te gronde. De Komintern verdreef de revolutionaire arbeiders uit de vakverenigingen, isoleerde de linkervleugel en redde daarmee de conservatieve vakbondsbureaucratie van de ineenstorting. De Komintern sluit een blok met op zichzelf staande burgerlijke pacifisten, zwetsers, strebers en wijst gemeenschappelijke acties met de proletarische massaorganisaties af. De stalinleiding der Komintern zegt tot het wereldproletariaat: “Erken eerst en zonder tegenspraak mijn commando, anders zal ik de strijdeenheid van uw rijen breken en de verdediging tegen het fascisme saboteren”. Dat was in de jaren 1929-1932 de politiek van de machtigste sectie der Komintern, van de Duitse communistische partij en deze politiek voerde tot de overwinning van Hitler. In Oostenrijk was de communistische partij dankzij de reeks van misdaden en fouten der Komintern niet in staat ook maar het hoofd op te steken. Tenslotte gaan thans ongeacht alle tragische lessen, de communistische partijen in Frankrijk, Engeland en in de overige landen verder de misdadige politiek der Duitse stalinisten op slaafse wijze te herhalen. Marcel Cachin tezamen met Léon Blum geeft onvermijdelijk hetzelfde resultaat als Thälmann tezamen met Wels. Op deze weg wacht de arbeiders de volkomen, definitieve catastrofe.

De vrucht der grote Oktoberomwenteling in Rusland was de Sovjetstaat. Hij bewees welke krachten en mogelijkheden in het proletariaat steken. De Sovjetstaat blijft ook thans vlees van ons vlees en bloed van ons bloed. Wij roepen iedere eerlijke arbeider op in moeilijke uren met alle kracht op te komen voor de bescherming van de Sovjetstaat!

Doch onder de druk van het wereldimperialisme, de innerlijke moeilijkheden en de fouten der leiding verhief zich boven de arbeiders- en boerensovjets een machtige bureaucratie, welke het geloof van haar onfeilbaarheid schiep. De zelfheerschappij der ongecontroleerde bureaucratie vormt thans een grote bedreiging voor de verdere ontwikkeling der broedervolkeren der USSR en voor de triomf van het wereldsocialisme. De door Lenin in het leven geroepen Communistische Internationale ging te gronde als offer van haar slaafse afhankelijkheid van de ontaarde sovjetbureaucratie.

Waar is echter de uitweg?

Men moet een nieuwe partij en een nieuwe Internationale oprichten. In deze woorden horen velen thans nog de stem van het “sektariërsdom” of van de “vertwijfeling”. Intussen is de leus van de nieuwe Internationale voorgeschreven door de gehele toestand, zowel op het wereldstrijdperk als in ieder afzonderlijk land. Een andere weg is er niet. Kan men dan werkelijk de door misdaad en verraad door en door verrotte sociaaldemocratie herstellen en vernieuwen? De oorlog en alle gebeurtenissen na de oorlog antwoorden: neen! Het staat ook niet beter roet de Derde Internationale. Wij, bolsjewiek-leninisten, degenen, die zich vroeger linkse oppositie noemden, hebben meer dan tien jaren lang getracht de Komintern te hernieuwen, haar weer op de weg van Marx en Lenin te brengen. Grootse gebeurtenissen in alle delen der aarde hebben onze waarschuwingen en kreten bevestigd. Vergeefs! De conservatieve ideeën en verwarde belangen van het bevoorrechte bureaucratendom bleken sterker te zijn dan alle lessen der geschiedenis. Het apparaat der Komintern ombouwen door middel van de massa’s, dat is onmogelijk, want dit apparaat hangt niet meer van de massa’s af.

De Tweede en Derde Internationale zijn uitgeput

Organisatorisch zijn ze “Internationalen”, zonder praktische en werkelijke internationale arbeid te presteren.

Thans zijn zij slechts hindernissen op de weg van het proletariaat. Het is nodig een revolutionaire organisatie te scheppen, die in overeenstemming is met het karakter van het nieuwe historische tijdperk en zijn taken. Het is nodig de nieuwen wijn in nieuwe zakken te doen. Het is nodig in ieder land een wezenlijk revolutionaire partij en een nieuwe Internationale te bouwen.

Een denkend arbeider moet de dwingende logica van deze conclusie erkennen. Doch aan hem knaagt de twijfel, die geboren is uit de nog al te verse ontgoochelingen. Een nieuwe partij? Dat betekent nieuwe splijting. Doch voor het proletariaat is eenheid het eerst nodige. Dat is de eenvoudigste tegenwerping, die meestal ingegeven wordt door de vrees om te denken als men voor grote moeilijkheden staat.

Het is niet waar — antwoorden wij — dat het proletariaat eenheid op zichzelf nodig heeft. Het heeft revolutionaire eenheid in de klassenstrijd nodig. In Oostenrijk was bijna het gehele proletariaat onder de vaan der sociaaldemocratie verenigd, doch deze partij leerde de arbeiders capitulatie en niet strijd. De Oostenrijkse arbeiders bewezen, dat zij weten te strijden. Met hen streed ook dapper een deel der oude leiders. Doch de verantwoordelijkheid voor de nederlaag treft de partij als geheel. De opportunistische “eenheid” bleek de weg naar het verderf te zijn. In België heeft de partij van Vandervelde, de Man en co de overweldigende meerderheid der arbeidersklasse achter zich. Doch welke waarde heeft deze “eenheid”, als de door en door bedorven generale staf der proletarische armee kruipt voor de koninklijke macht, de patriottische bisschop, de liberalen burgemeester, voor alle vertegenwoordigers van de klassevijand! In het kleine Noorwegen herhaalt de door Tranmael geleide opportunistische partij, die bij de verkiezingen 45 % der stemmen op zich verenigde, alle misdaden der Oostenrijkse sociaaldemocratie, verlamt het proletariaat en effent daardoor de weg voor het Noorse fascisme. Een dergelijke eenheid betekent een strop om de hals der arbeidersklasse.

Wij hebben een werkelijke, revolutionaire strijdeenheid nodig: voor de tegenstand tegen het fascisme, voor de bescherming van ons recht van bestaan, voor de onverzoenlijke strijd tegen de heerschappij der bourgeoisie — voor de volkomen verovering der macht, voor de dictatuur van het proletariaat, voor de arbeidersstaat, voor de Verenigde Staten van Sovjet-Europa, voor de socialistische wereldrepubliek. De sociaaldemocratie is met hart en ziel het burgerlijke regiem toegedaan. De Komintern bewees inderdaad haar volkomen onbekwaamheid om de massa’s voor revolutionaire taken te verzamelen. Het proletariaat blijft slechts over óf voor altijd zijn nek onder het slavenjuk te buigen, dat nog verschrikkelijker is dan het juk der middeleeuwen, óf een nieuw wapen voor zijn revolutionaire bevrijding te smeden.

Waar is de garantie dat ook de nieuwe Internationale van haar kant geen schipbreuk zal lijden?

Een klagelijke, bekrompen vraag! Van tevoren geleverde garanties zijn er niet in de revolutionaire strijd en kunnen er niet zijn. De arbeidersklasse gaat omhoog langs trappen die zij zelf in de rots uithouwt. Nu eens valt zij weer enige treden naar beneden, dan weer doet het dynamiet van de tegenstander de klaargemaakte inhammen springen, of ze storten zelf ineen, omdat ze uit los materiaal bestonden. Na iedere val moet men weer opstaan, na ieder terugglijden, moet men weer opstijgen; iedere vergane trede moet men door twee nieuwe vervangen.

Een garantie voor het succes — als men al van “garanties” wil spreken — is dat wij de ervaring hebben van de Tweede en Derde Internationale, die, vóór zij schipbreuk leden, het proletariaat grote diensten bewezen. Wij staan op de schouders van onze voorgangers. Dat is een grote voorsprong. Wij verzamelen al degenen, die thans reeds de verderfelijkheid van de politiek der beide afgetakelde bureaucratische apparaten hebben ingezien. De juistheid van onze methoden, van onze voorspellingen en onze leuzen is onweerlegbaar bewezen door het gehele verloop der historische ontwikkeling in de laatste tien jaren, d.w.z. in de periode der ontaarding en het verval der Communistische Internationale. De juiste theorie en de juiste politiek zullen zich onvermijdelijk de weg banen en onder haar vaan de meerderheid van het wereldproletariaat verzamelen. Alleen op deze wijze wordt de revolutionaire eenheid gesmeed.

Hier krijgen wij echter een nieuwe tegenwerping te horen, die op het eerste gezicht de meest overtuigende is: “Die Vierde Internationale zal zich niet snel vormen; intussen schrijdt de fascistische pest in alle landen met zevenmijlslaarzen voort; is het dan thans tijd om de arbeidersrijen te splijten?” Daarop antwoorden wij: om de rijen te verenigen in de onmiddellijke strijd is er de leninistische eenheidsfrontpolitiek. Slechts dankzij het juiste gebruik van deze politiek heeft het bolsjewisme in oktober 1917 overwonnen. Marx en Lenin schrokken niet terug voor de splijting in bureaucratische en opportunistische partijen, terwijl zij de echte revolutionaire in een onafhankelijke voorhoedepartij bijeenbrachten — en tevens waren Marx en Engels bereid ter verdediging van de dagelijkse belangen van het proletariaat praktische overeenkomsten te sluiten met iedere willekeurige massaorganisatie. Dapperheid en sterkte van het leninisme schuilen in de theoretische en politieke onverzoenlijkheid der partij aan de ene kant, in de werkelijke verhouding tot de klasse, al haar organisaties en groeperingen — aan de andere kant. Het leninisme probeerde niet het proletariaat van boven af te commanderen, loste zich echter ook nooit in de massa op — en juist daarom veroverde het de leiding van het proletariaat.

Ja, het fascisme schrijdt op de gehele wereld met zevenmijlslaarzen voort. Doch waarin schuilt zijn kracht? In de verwarring der arbeidersorganisaties, in de paniek der arbeidersbureaucratie, in de trouweloosheid der leiders. Het zou voldoende zijn als het proletariaat van een land onbarmhartige tegenstand biedt aan het reactionaire gespuis en overgaande tot de aanval de macht grijpt om de aanval van het fascisme in een panische terugtocht en verval te doen veranderen. Tussen de USSR en Sovjet-Frankrijk zou de nazidictatuur zich geen twee weken staande houden. Mussolini zou niet verzuimen Hitler in de hel achterna te gaan. De tegenweer is mogelijk en noodzakelijk; uit de actieve verdediging zal de aanval groeien. Men moet alle besluiteloosheid over boord werpen en zich losmaken van de twijfelaars — zij zullen zich later aansluiten — de voorhoede van de voorhoede moet reeds thans in het internationale strijdperk haar rijen sluiten. De door enorme rampen en gevaren in beroering gebrachte en onrustig geworden massa’s wachten op een antwoord en verlangen naar een leiding. Deze leiding moet geschapen worden!

Het grootste gevaar is het gevaar van een nieuwe oorlog

Alles luistert naar het doffe, onderaardse gerommel van de naderende nieuwe botsing tussen de volkeren. De leiders der sociaaldemocratie en de vakbondsbureaucraten bereiden zich in hun hoedanigheid als patriotten, d.w.z. huurlingen van het imperialisme opnieuw er op voor de leveranciers van het kanonnenvoer voor hun kapitalistische heren te worden. Onder de schijn der “vaderlandsverdediging” treffen zij maatregelen voor de volkerenmoord. Tezelfdertijd vervangt de Komintern de revolutionaire mobilisatie der massa van stad en land door hol gedaas en gescheld en tracht met behulp van maskeradecongressen te vergeefs haar onmacht te verbergen. Het proletariaat kan alleen de nieuwe oorlog verhinderen of zijn gevolgen op het hoofd der uitbuiters afwentelen als het zijn rijen van de grond af hergroepeert op nieuwe grondslagen, onder de vaan der nieuwe Internationale. Een kleine minderheid met initiatief kan onder de voorwaarden van de oorlog een beslissende rol spelen. Denken wij aan Liebknecht, denken wij aan Rosa Luxemburg, denken wij aan Lenin!

Actieve zelfverdediging van het proletariaat

Alleen jammerlijke kleingeestigen kunnen spreken van ons “sektariërdom”. De komende dag voorbereiden, dat is geen sektariërdom, doch revolutionair realisme. Wij stellen alle arbeidersorganisaties een concreet program van actie op de grondslag van het proletarische eenheidsfront voor. Actieve zelfverdediging van het proletariaat stellen wij als hoofdtaak van vandaag. Geweld tegen geweld! De arbeidersmilitie is het enige wapen in de strijd met de benden van het fascisme, die de officiële politie vroeg of laat te hulp zal komen.

Arbeidersmilitie... dat is de gewapende vuist van het proletariaat

Doch de arbeidersmilitie is er niet voor parades en theatervoorstellingen, doch voor scherpe strijd. Arbeidersmilitie — dat is de gewapende vuist van het proletariaat. Op één houw met twee houwen antwoorden. De oorlog tot uitputting en vernietiging leiden. De fascistische vijand de kop niet laten opsteken. Hem op de hielen volgen.

De algemene staking in Frankrijk van 12 februari was een krachtige waarschuwing, doch ook niet meer. Gevaar bespeurend, verdubbelde, verdrievoudigde, vertienvoudigde de vijand zijn krachtsinspanning. Hun posities behouden en nieuwe veroveren zullen de arbeiders van Frankrijk als overal elders in de wereld niet anders kunnen dan door heldhaftige strijd. De revolutionaire verdediging moet een grote school voor de aanval worden. De arbeiders van Frankrijk hebben bewezen dat in hun bloed de vlam der revolutie, welke in de Parijse Commune uitmondde, niet geblust is. Doch strijdbereidheid alleen is, zoals Oostenrijk aantoont, niet voldoende. Nodig is kunnen, nodig is organisatie, nodig is een plan, nodig is een staf

Op de 12de februari, de dag van de algemene staking en van machtige demonstraties dwongen de arbeiders van Frankrijk voor 24 uren de twee bureaucratische apparaten tot een eenheidsfront. Doch dat was improvisatie (onvoorbereid) en voor de overwinning is organisatie nodig. Het natuurlijke eenheidsfrontapparaat in dagen van strijd is de proletarische vertegenwoordiging, de gedeputeerden uit de bedrijven en werkplaatsen, uit de arbeiderswijken en vakverenigingen: de sovjets. Lang voordat zij de organen der macht worden, zijn de sovjets de revolutionaire apparaten van het eenheidsfront. In de normaal gekozen sovjets voegt de minderheid zich naar de meerderheid. Daarheen drijft de machtige logica van de strijd. De bewuste pogingen moeten daarheen gericht worden. In Frankrijk zal een begin van een eenheidsfrontorganisatie onder de partijen en vakverenigingen bij de noodzakelijke initiatieven van het proletariaat op deze weg voeren.

Het proletarische Frankrijk is thans historisch aan de beurt. In Frankrijk wordt niet alleen het lot van Frankrijk, doch dat van Europa, tenslotte dat van de gehele wereld beslist. Gelukt het het fascisme het Franse proletariaat te breken, dan zal geheel Europa in vuiligheid gedrenkt worden. Omgekeerd echter zou de overwinning van het Franse proletariaat onder de huidige omstandigheden voor wat betreft de historische betekenis zelfs de Oktoberoverwinning van het Russische proletariaat verre achter zich laten.

Arbeiders der gehele wereld!

Het best en het zekerst kunt gij het Franse proletariaat helpen door onverzoenlijke strijd tegen uw eigen bourgeoisie. Verzamelt onder het vuur van de vijand de dappersten, de scherpzinnigsten, de meest toegewijden en sluit hen aaneen tot afdelingen der Vierde Internationale. Roept en leidt de werkende, onderdrukte en werkloze massa’s tot de strijd! Dringt in alle organisaties! Verklaart, wekt op, verzamelt! Verliest niet één dag, niet één uur!

Voor de onaantastbaarheid der proletarische organisaties en der proletarische pers! Voor de democratische rechten en de sociale veroveringen van het proletariaat! Voor het grondrecht — het stuk brood!


Tegen de reactie! Tegen de bonapartistische politieheerschappij!
Tegen het fascisme!
Voor de proletarische militie!
Voor de bewapening der arbeiders!
Voor de ontwapening der reactie!
Tegen de oorlog! Voor vrede en volkerenverbroedering!
Voor de val van het kapitalisme!
Voor de dictatuur van het proletariaat! .
Voor de socialistische maatschappij!
Proletariërs van beide halfronden!
De Eerste Internationale gaf u program en vaan.
De Tweede Internationale bracht de grote massa’s op de been.
De Derde Internationale gaf het voorbeeld van dappere revolutionaire actie.
De Vierde Internationale zal de eindoverwinning brengen!

Genève, maart 1934.
Het Internationale Secretariaat van de Internationale Liga der Communisten-Internationalisten (bolsjewiek-leninisten).