Dirigisme
(lett. diriger = leiden)

= geleide economie (tegenover: vrije economie). Deze term mag niet verward worden met planeconomie! Burgerlijke economisten en denkers spreken over dirigisme, wanneer de overheid een strakke economische politiek voert door middel van een krediet-, belasting-, geldpolitiek, enz. Dirigisme betekent dus vérgaande staatsinvloed op de economische activiteiten.

Een zwakkere versie van dirigisme doet thans opgang in kapitalistische (en zelfs sociaaldemocratische) middens, nl.:

De GECONCERTEERDE ECONOMIE. Hierin worden de belangrijke economische sectoren door de staat uitgenodigd hun vooruitzichten op elkaar af te stemmen (zoals de instrumenten in een concert!).

Zij zullen eventueel hun investeringen, tewerkstelling, enz. op mekaar afstemmen.

De zwakste vorm vinden wij in de:

GEÏNFORMEERDE ECONOMIE. De kapitalisten hopen hun eigen investeringen e.d. beter te kunnen plannen, indien hun collega’s hen tijdig en goed informeren over hun voornemens (en omgekeerd).

* * *

Zowel het dirigisme, als de geconcerteerde en de geïnformeerde economie vertrekken van dezelfde basis, nl. het besef dat planning in de economie een absolute noodzaak is om de crisissen te vermijden. Zij stranden nochtans alle op dezelfde klip: de kapitalistische ondernemer wil zijn zelfstandigheid niet prijsgeven (tenzij in monopolies, fusies e.d. waarin hij een belangrijke rol kan spelen). Hij verkiest zijn persoonlijke belangen of die van zijn groep boven deze van de gemeenschap. Hierdoor echter is elke poging tot algemene, diepgaande planning van de economische activiteiten tot mislukking gedoemd. De belangen van de ene persoon of groep moeten onvermijdelijk in botsing komen met deze van een andere.

(–> anarchie – planeconomie)

MWBEL