Извор: Маркс-Енгелс, Дела, том 7, „Просвета“, Београд, 1974.
Напишано: 24 декември 1847.
Првпат објавено: во Deutsche-Brüsseler-Zeitung, 26 декември 1847.
Превод: Томислав Захов
Онлајн верзија: март 2023
Брисел, 24 декември. Француските весници повторно објавуваат писмо од г-дин Ламартин. Овој пат е комунизмот за кој овој поетски социјалист конечно го дава своето искрено мислење, бидејќи Кабе го предизвика да го стори тоа. Во исто време, Ламартин ветува дека во прва прилика детално ќе ги изнесе своите ставови за оваа „важна тема“. Засега тој се задоволува со неколку кратки пророштва:
„Моето мислење за комунизмот“, вели тој, „може да се сумира во едно чувство (!), имено следново: ако Бог ми довери општество на дивјаци за да ги цивилизирам и да направам од нив воспитани луѓе, тогаш, првата институција што ќе им ја дадам е сопственоста.“
„Фактот“, продолжува г-дин Ламартин, „дека човекот си ги присвојува елементите е закон на природата и предуслов на животот. Човекот го присвојува воздухот додека го вдишува, просторот додека минува низ него, земјата додека ја обработува, дури и времето, овековечувајќи се себеси преку своите деца; сопственоста е организација на животниот принцип во универзумот; комунизмот би бил смрт на трудот и на целото човештво.“
„Вашиот сон“, конечно го теши Ламартин господинот Кабе, „е премногу убав за овој свет“.
Господинот Ламартин, значи, е противник на комунизмот, и тоа не само на еден комунистички систем, туку излегува на мегдан за вечноста на приватната сопственост, бидејќи неговото „чувство“ му кажува три работи: 1) дека сопственоста ги цивилизира луѓето; 2) дека тоа е организација на принципот на животот во светот и 3) дека неговата спротивност, комунизмот, е преубав сон за овој лош свет.
Господинот Ламартин несомнено „чувствува“ подобар свет во кој „принципот на животот“ е „организиран“ поинаку. Но, во овој лош свет „присвојувањето“ е услов за живот.
Не е потребно да се анализира ова збунето чувство на г-дин Ламартин за да ги откриеме неговите противречности. Ќе споменеме само едно. Господин Ламартин е убеден дека ја докажал вечноста на буржоаската сопственост со тоа што укажал дека сопственоста генерално претставува премин од состојба на дивјаштво во состојба на цивилизација, и посочувајќи ни дека процесот на дишење и правење деца, како и приватната сопственост, претпоставуваат право на сопственост.
Г-дин Ламартин не гледа разлика помеѓу епохата на транзиција од дивјаштво во цивилизација и нашата сопствена епоха, ниту помеѓу „присвојувањето“ на воздухот и „присвојувањето“ на општествените производи; затоа што и двете се „присвојување“, како што и двете епохи се „преодни епохи“!
Во својата „детална“ полемика против комунизмот, г-дин Ламартин несомнено ќе најде можност „логично“ да изведе низа други, уште поопшти фрази од овие општи фрази кои потекнуваат од неговите „чувства“. — Можеби тогаш и ние ќе најдеме можност „подетално“ да ги расветлиме неговите фрази. — Овој пат се задоволуваме со пренесување на нашите читатели „чувствата“ што еден монархистичко-католички весник ги спротивставува на чувствата на г-дин Ламартин. L'Union monarchique, имено, во своето вчерашно издание, се изјаснува против чувствата на Ламартин на следниов начин:
„Гледаме како овие просветители на човештвото го оставаат човештвото без водачи. Несреќници! Му го одзедоа на сиромавиот Бога кој го тешеше; му го одзедоа Рајот; го оставија човекот сам со својата мака, со својата беда. А потоа доаѓаат и му велат: „Сакаш да ја поседуваш земјата – таа не е твоја. Сакаш да уживаш во добрите работи од животот – тие им припаѓаат на другите. Сакаш да учествуваш во богатството – тоа не доаѓа предвид. Остани сиромашен, остани гол, остани напуштен – умри!“
Весникот L'Union monarchique ги теши пролетерите со Бога. Le Bien Public, весникот на г-дин Ламартин, ги теши со „принципот на живот“.
Фусноти
[1] Писмото на Ламартин беше објавено во голем број други весници покрај Le Bien Public, особено во La Presse, L'Union monarchique, и како леток со наслов Opinion du citoyen Lamartine sur le communisme. Тоа беше одговор на Етјен Кабе кој преку весникот Populaire побара од Ламартин да го даде своето мислење за комунистичките ставови на Кабе.
Маркс-Енгелсова интернет архива | марксистичка интернет архива