Ernest Mandel

De EEG en de rivaliteit Europa-Amerika
Een economische en politieke analyse

Inleiding


In de geschiedenis van de mensheid heeft nog nooit een staat zoveel macht over de wereld gehad als de Verenigde Staten van Amerika aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. En geen wereldmacht heeft zo snel als de VS haar absolute suprematie weer verloren: ‘de eeuw van Amerika’ duurde nog geen tien jaar. Sinds de val van het regiem van Tschiang Kai Chek op het vasteland van China en na het doorbreken van het Amerikaanse atoommonopolie door de Sovjet-Unie, is er in Amerika onafgebroken een brede discussie gaande, hoe het tot dit verrassend snelle einde van de absolute wereldheerschappij heeft kunnen komen. De meeste Amerikaanse geleerden en politici echter weigeren historische gebeurtenissen te beoordelen vanuit het standpunt dat ontstaan, opkomst en verval van staten en samenlevingen uiteindelijk door objectieve wetten worden bepaald. Daarom blijven de oorzaken van de relatieve achteruitgang van Amerika als grote mogendheid in de laatste vijftien jaren voor hen verborgen. Zij zoeken de verklaring van het raadsel óf in de rol van ‘communistische agenten’, die het atoomgeheim en de heerschappij over China aan de ‘roden’ hebben uitgeleverd, óf in het afnemen van de pioniersgeest van het Amerikaanse volk, dat nu door een ‘new frontier’ tot nieuwe energie moet worden geprikkeld. Maar noch de leer van de demonen noch de apodictische psychologie der volkeren zijn in staat de kluwen van technologische, economische, militaire en sociaal-revolutionaire omwentelingen, die zich de laatste twintig jaar op wereldschaal hebben voorgedaan, te ontrafelen. En alleen deze ontrafeling kan tot een verklaring van het afbrokkelen van de Amerikaanse heerschappij leiden.