Gatti de Gamond Isabelle
(1839 – 1905)
Pedagoge en feministe in een sleuteltijdperk van de Belgische geschiedenis, de bourgeoisie had net als klasse vorm gekregen en de arbeiders waren er net aan begonnen, was Isabelle Gatti de Gamond een voorvechter op twee vlakken.
Op het domein van de pedagogie heerste in die tijd nog de gedachte van minister Talleyrand die in 1791 voor de Franse Assemblée had gezegd: ‘Voor vrouwen bevelen wij aan hen thuis op te voeden, het is de beste plaats om hen voor te bereiden op de deugden waarvan het belangrijk is ze te verwerven’.
Geïnspireerd door de pedagogische geschriften van haar moeder Zoé Gatti de Gamond riep zij het tijdschrift ‘Cahiers de femmes’ in het leven waarin ze haar ideeën over de opvoeding van jonge vrouwen uiteenzette. Enkele jaren later, in 1864, in de maand oktober, werd onder haar leiding te Brussel in de rue des Marais-Broekstraat, de instelling voor meisjes geopend die in de volksmond de ‘school Gatti’ werd genoemd.
Buiten de lagere scholen die de kinderen van de gegoede burgerij weinig bezochten bleven er enkel de kloosters en de pensionaten over. Tien jaar later waren er in België 18 scholen ‘Gatti’. De leerstof was bijzonder vooruitstrevend en de leerkrachten zijn – net als zij – vrijzinnig.
Meer nog dan het vrije gedachtegoed verbond Isabelle Gatti de Gamond haar feminisme openlijk aan het socialisme. Bij haar pensionering in 1900 werd ze politiek actief. In 1901 werd ze secretaris van het ‘Comité national des Femmes socialistes’ en in 1902 lid van de Algemene Raad van de Belgische Werkliedenpartij (BWP). Ze maakte als eerste vrouw deel uit van de vrijmetselarij.
Haar grote teleurstelling werd het besluit van de BWP, om te gaan voor het algemeen enkelvoudig stemrecht van enkel de man in 1909.
Haar begrafenis was een indrukwekkende manifestatie van algemene rouw.
L’Etoile belge schreef: ‘Ontelbare jonge vrouwen uit de Brusselse burgerij die hun studies hebben gedaan in de ‘school Gatti de Gamond’ zullen vol bewogenheid aan haar terugdenken’.
Isabelle Gatti de Gamond had zowel bijgedragen tot het socialistische feminisme als tot de vorming van de liberale vleugel van de Belgische burgerlijke klasse in haar open strijd tegen de katholieke vleugel die koos voor een meer conservatieve vorm van pedagogische politiek.
MWBVV