Geschreven: 9 mei 1951
Bron: Natalia Trotsky and the Fourth International, Pluto Press, 1972
Online Versie: Engelstalig Natalia Sedova Trotski Archief, oktober 2001
Vertaling: Adrien Verlee
Voor het eerst gepubliceerd: The Militant, vol. 15, nr. 23, 4 juni 1951, p. 3. Ook gepubliceerd in Labor Action, vol. 15 nr. 24, 11 juni 1951, pp. 1-3
HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Aan: Executive Committee of the Fourth International
Aan: Political Committee of the Socialist Workers Party
Kameraden,
U weet heel goed dat ik de afgelopen vijf of zes jaar, sinds het einde van de oorlog en zelfs daarvoor, politiek met u oneens ben geweest. Het standpunt door u ingenomen ten aanzien van de belangrijke gebeurtenissen van de laatste tijd toont mij dat u, in plaats van uw vroegere fouten te corrigeren, erin volhardt en ze zelfs verder uitdiept. Op de weg door u ingeslagen, hebt u een punt bereikt waarop het voor mij niet langer mogelijk is te zwijgen of mij te beperken tot private protesten. Ik moet nu in het openbaar mijn mening geven.
De stap die ik gedwongen ben te nemen is voor mij zwaar en moeilijk geweest, en ik kan het alleen maar oprecht betreuren. Maar er is geen andere weg. Na veel nadenken en aarzelen over een probleem dat mij diep heeft gepijnigd, moet ik u zeggen dat ik geen andere mogelijkheid zie dan openlijk te zeggen dat onze meningsverschillen het mij onmogelijk maken nog langer in uw gelederen te blijven.
De redenen voor deze laatste handeling van mijn kant zijn bij de meesten van u bekend. Ik herhaal ze hier in het kort voor degenen die ze niet kennen, waarbij ik alleen inga op onze fundamentele meningsverschillen en niet op de meningsverschillen over kwesties van dagelijks beleid die daarmee verband houden of daaruit voortvloeien.
Geobsedeerd door oude en achterhaalde formules, blijft u de stalinistische staat beschouwen als een arbeidersstaat. Ik kan en wil u daarin niet volgen.
Vrijwel elk jaar na het begin van de strijd tegen de usurperende stalinistische bureaucratie, herhaalde L.D. Trotski dat het regime naar rechts opschoof, onder omstandigheden van een uitblijvende wereldrevolutie en de verovering van alle politieke posities in Rusland door de bureaucratie. Telkens weer wees hij erop hoe de consolidatie van het stalinisme in Rusland leidde tot de verslechtering van de economische, politieke en sociale positie van de arbeidersklasse, en de triomf van een tirannieke en bevoorrechte aristocratie. Als deze tendens zich voortzet, zei hij, zal de revolutie ten einde zijn en is het herstel van het kapitalisme voltooid.
Dat is helaas wat er gebeurd is, zij het in nieuwe en onverwachte vormen. Er is nauwelijks een land in de wereld waar de authentieke ideeën en verdedigers van het socialisme zo barbaars worden opgejaagd. Het zou voor iedereen duidelijk moeten zijn dat de revolutie volledig is vernietigd door het stalinisme. Toch blijft u beweren dat Rusland onder dit onuitsprekelijke regime nog steeds een arbeidersstaat is of een met socialisme. Zij zijn de ergste en gevaarlijkste vijanden van het socialisme en de arbeidersklasse. U beweert nu dat de Oost-Europese landen die tijdens en na de oorlog door het stalinisme werden overheerst, eveneens arbeidersstaten zijn. Dit komt erop neer dat het stalinisme een revolutionair-socialistische rol heeft gespeeld. Ik kan en wil u hierin niet volgen.
Na de oorlog en zelfs voordat deze was afgelopen, was er een opkomende revolutionaire beweging van de massa’s in deze Oost-Europese landen. Maar het waren niet deze massa’s die de macht wonnen en het was niet een arbeidersstaat die door hun strijd tot stand kwam. Het was de stalinistische contrarevolutie die aan de macht kwam en deze landen reduceerde tot vazallen van het Kremlin, door het wurgen van de arbeidersmassa’s, hun revolutionaire strijd en hun revolutionaire aspiraties.
Door te stellen dat de stalinistische bureaucratie in deze landen arbeidersstaten heeft gevestigd, geeft u haar een progressieve en zelfs revolutionaire rol. Door deze monsterlijke leugen aan de arbeidersvoorhoede te verkondigen, ontzegt u de Vierde Internationale alle grond van haar bestaan als de wereldpartij van de socialistische revolutie. In het verleden hebben wij het stalinisme altijd beschouwd als een contrarevolutionaire kracht in elke betekenis van het woord. U doet dat niet meer. Maar ik blijf dat wel doen. In 1932 en 1933 verklaarden de stalinisten, om hun schaamteloze capitulatie voor het hitlerisme te rechtvaardigen, dat het weinig zou uitmaken als de fascisten aan de macht zouden komen, omdat het socialisme zou komen na en door de heerschappij van het fascisme. Alleen ontmenste bruten zonder een greintje socialistische denken of geest zouden op deze manier kunnen redeneren. Niettegenstaande de revolutionaire doelstellingen die u bezielen, blijft u volhouden dat de despotische stalinistische reactie die in Oost-Europa heeft gezegevierd een van de wegen is waarlangs uiteindelijk het socialisme zal komen. Deze opvatting betekent een onherstelbare breuk met de diepste overtuigingen die onze beweging altijd heeft gekoesterd en die ik nog steeds deel.
Ik vind het onmogelijk u te volgen in de kwestie van het Tito-regime in Joegoslavië. Alle sympathie en steun van de revolutionairen en zelfs van alle democraten moet gaan naar het Joegoslavische volk in zijn vastberaden verzet tegen de pogingen van Moskou om hen en hun land tot vazalliteit te reduceren. Elk voordeel moet worden gehaald uit de concessies die het Joegoslavische regime nu verplicht is te doen aan het volk. Maar uw hele pers is nu gewijd aan een onvergeeflijke idealisering van de titoïstische bureaucratie waarvoor geen grond bestaat in de tradities en beginselen van onze beweging.
Deze bureaucratie is slechts een replica, in een nieuwe vorm, van de oude stalinistische bureaucratie. Zij is opgeleid in de ideeën, de politiek en de moraal van de GPU. Haar regime verschilt in geen enkel fundamenteel opzicht van Stalins. Het is absurd te geloven of te onderwijzen dat het revolutionaire leiderschap van het Joegoslavische volk zich uit deze bureaucratie zal ontwikkelen, of op een andere manier dan door de strijd ertegen.
Het meest onaanvaardbaar van alles is het standpunt over de oorlog waartoe u zich hebt verplicht. De derde wereldoorlog die de mensheid bedreigt, confronteert de revolutionaire beweging met de moeilijkste problemen, de ingewikkeldste situaties, de ernstigste beslissingen. Ons standpunt kan pas worden bepaald na de meest serieuze en vrije discussies. Maar in het licht van alle gebeurtenissen van de laatste jaren blijft u pleiten voor de verdediging van de stalinistische staat en blijft u de hele beweging daartoe verplichten. U steunt zelfs nu de legers van het stalinisme in de oorlog die door het gekwelde Koreaanse volk wordt gevoerd. Ik kan en wil jullie hierin niet volgen.
Reeds in 1927 verklaarde Trotski, in antwoord op een deloyale vraag die hem in het Politiek Bureau door Stalin werd gesteld, zijn standpunten als volgt: Voor het socialistische vaderland, ja! Voor het stalinistische regime, nee! Dat was in 1927! Nu, drieëntwintig jaar later, heeft Stalin niets meer overgelaten van het socialistische vaderland. Het is vervangen door de onderwerping en degradatie van het volk door de stalinistische autocratie. Dit is de staat die u in de oorlog wilt verdedigen, en die u nu al in Korea verdedigt.
Ik weet heel goed hoe vaak u herhaalt dat u het stalinisme bekritiseert en bestrijdt. Maar het is een feit dat uw kritiek en uw strijd hun waarde hebben verloren en geen resultaten kunnen opleveren omdat zij bepaald worden door en ondergeschikt zijn aan uw standpunt van verdediging van de stalinistische staat. Wie dit regime van barbaarse onderdrukking verdedigt, ongeacht de motieven, laat de beginselen van het socialisme en het internationalisme varen. In het bericht dat mij is toegezonden van de recente conventie van de SWP schrijft u dat Trotski’s ideeën nog steeds uw leidraad zijn. Ik moet u zeggen dat ik deze woorden met grote verbittering heb gelezen. Zoals je merkt uit wat ik hierboven heb geschreven, zie ik zijn ideeën niet terug in jullie politiek. Ik heb vertrouwen in deze ideeën. Ik blijf ervan overtuigd dat de enige uitweg uit de huidige situatie de sociale revolutie is, de zelf-emancipatie van het proletariaat van de wereld.
Natalia Sedova Trotski
Mexico, DF – 9 mei 1951